W tym roku przypada 83. rocznica napaści na Polskę dwóch mocarstw – Niemiec, które atakiem 1 września rozpoczęły II wojnę światową, oraz Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, który niecałe trzy tygodnie później – 17 września – wypełnił zobowiązania wynikające z tajnego protokołu do paktu Ribbentrop-Mołotow. Instytucje kultury podległe MKiDN przygotowały liczne wydarzenia upamiętniające obie rocznice. Zapraszamy do zapoznania się z tymi propozycjami.

Wydarzenia przygotowane przez instytucje kultury będą odbywały się na terenie całego kraju oraz w przestrzeni wirtualnej. Wartym uwagi wydarzeniem jest wystawa „Mamo, ja nie chcę wojny!” prezentowana równocześnie w 13 polskich miastach. Ekspozycję przygotowały Archiwa Państwowe, które online na stronach swoich oddziałów zaprezentują także wystawy pokazujące zachowane z 1939 r. archiwalia. Zamek Królewski w Warszawie na wernisażu 17 września udostępni wydobyte z ruin w czasie odbudowy Warszawy obiekty, z których część przechowywanych jest w zbiorach zamkowych a część pochodzi z kolekcji prywatnych. Natomiast Instytut Pileckiego zaprasza tego samego dnia na wernisaż wystawy „Lipcowi. Twarze ofiar Obławy Augustowskiej” na pl. Piłsudskiego w Warszawie.

Z kolei Muzeum Tatrzańskie w Zakopanem 1 września zaprasza na wykład o początkach okupacji hitlerowskiej w Zakopanem, a 17 września – na spotkanie poświęcone kurierom tatrzańskim. Wykłady proponuje także Muzeum Narodowe w Warszawie – jeden z nich będzie poświęcony przygotowaniom zabezpieczeń dzieł muzealnych przed wybuchem wojny w 1939 r., drugi pozwoli  lepiej zrozumieć sztukę Witkacego.

Wśród propozycji znajdziemy również wiele materiałów filmowych. Muzeum II Wojny Światowej zaprezentuje film dokumentalny ,,WRZESIEŃ” w reżyserii Jerzego Bossaka i Wacława Kaźmierczaka, film fabularny ,,ORZEŁ” w reżyserii Leonarda Buczkowskiego oraz film fabularny ,,PROCES” (The Trial) w reżyserii Siergieja Łoźnicy. Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej planuje premierowy pokaz filmu Pawła Woldana pt. „Kościół katolicki w Polsce podczas II wojny światowej”. Natomiast Filmoteka Narodowa-Instytut Audiowizualny zaprasza m.in. na repremierę odrestaurowanego w tym roku pierwszego polskiego powojennego filmu fabularnego pt. „Wielka Droga” w reż. Michała Waszyńskiego z 1946 r., a Wytwórnia Filmów Dokumentalnych i Fabularnych – na kinową premierę filmu fabularnego „Orlęta. Grodno’39”, który wejdzie na ekrany 9 września.

Wśród pozostałych propozycji znajdziemy także spektakle teatralne, koncerty, spacery tematyczne, reportaże, wywiady, podkasty czy konferencje naukowe.

Temat niemieckiej i sowieckiej agresji na Polskę we wrześniu 1939 roku oraz ich tragicznych dla naszego kraju i narodu konsekwencji będzie również obecny w programach telewizyjnych i radiowych. Na antenie Telewizji Polskiej, oprócz relacji z uroczystości państwowych, emisji okolicznościowych spotów, rozmów z ekspertami oraz filmów dokumentalnych, 1 września zobaczymy film „Kurier” w reżyserii Władysława Pasikowskiego, a 17 września – „Katyń” w reżyserii Andrzeja Wajdy. Natomiast Polskie Radio, oprócz licznych audycji tematycznych i reportaży, przygotowało witrynę internetową opartą na własnych publikacjach, na której znajdą się najważniejsze opracowania i analizy dotyczące reparacji za straty poniesione przez Polskę w wyniku II WŚ i szczegółowe omówienie raportu zaprezentowanego 1 września. Na stronie bezprzedawnienia.polskieradio.pl pojawią się oparte o radiowe archiwalia materiały historyczne dotyczące m.in. utraconego potencjału rozwoju Polski w latach 30. i 40., strat polskich bibliotek czy utraty Kresów.